Służba Ochrony Państwa

Kontynuując obchody 100-lecia działalności formacji ochronnej, 5 grudnia 2024 r. w Sali Tradycji Służby Ochrony Państwa odbyła się uroczysta zbiórka funkcjonariuszy, którzy uczestniczyli w zamachu na kolumnę ochronną Biura Ochrony Rządu dnia 5 grudnia 2013 r. w Afganistanie.

Biuro Ochrony Rządu realizowało ustawowe zadania ochronne w rejonach szczególnie niebezpiecznych m.in.: Iraku, Afganistanie, Libii i Pakistanie, zabezpieczając wizyty Prezydentów RP, Premierów RP, Ministrów SZ czy ochraniając placówki zagraniczne wraz z personelem dyplomatycznym. Służba Ochrony Państwa kontynuuje realizację wspomnianych zadań poza granicami kraju, w tym od pierwszych dni wojny również w Ukrainie. Realizacja obowiązków określonych w ustawie o SOP z 8 grudnia 2017 r. wymaga od funkcjonariuszy specjalistycznego przygotowania z zakresu prowadzenia działań ochronnych w rejonach konfliktu zbrojnego, doskonałego przygotowania fizycznego, odporności na stres oraz szeroko rozumianej zaradności i kreatywności. O tym, jak niebezpieczne są to zadania świadczy opis jednego z kilku incydentów, który miał miejsce podczas realizacji obowiązków służbowych w rejonie konfliktu zbrojnego.

            „W dniu 5 grudnia 2013 r., około godziny 10.30,  podczas realizacji przejazdu z Ambasady RP w Kabulu do oddalonej o kilkadziesiąt kilometrów bazy  NATO w Bagram, doszło do zamachu na kolumnę BOR. W skład grupy ochronnej wchodziło ośmiu funkcjonariuszy BOR poruszających się trzema opancerzonymi pojazdami. Zamachowcy na miejsce ataku wybrali odcinek drogi, gdzie ruch uliczny był spowolniony ze względu na punkt kontrolny i zwężenie drogi. W trakcie wyprzedzania przez kolumnę pojazdów BOR samochodu ciężarowego terroryści zdetonowali silny ładunek wybuchowy umieszczony na poboczu drogi. Dzięki zachowaniu bezpiecznej odległości pomiędzy pojazdami oraz poruszaniu się samochodów grupy po przeciwległym pasie drogi udało się uniknąć całkowitego zniszczenia kolumny. Eksplozja IED uszkodziła wszystkie trzy pojazdy, unieruchamiając ostatni z nich. Kierowca uszkodzonego samochodu, zgodnie z procedurą, podjął próby uruchomienia pojazdu. Po kilkukrotnym restarcie silnika udało się uruchomić pojazd i wydostać ze „strefy śmierci” (w zdarzeniu jeden z funkcjonariuszy został ranny, pozostała część grupy ochronnej wyszła z incydentu bez szwanku). Zastosowanie tego manewru było zgodne z obowiązującą w BOR procedurą, wielokrotnie ćwiczoną na szkoleniu przygotowującym do realizacji zadań na placówkach o wysokim zagrożeniu terrorystycznym.

Dowódca kolumny, zgodnie z procedurą, nadał meldunek o incydencie, określił kierunek przemieszczenia się i poprosił o wsparcie komponentu Sił Zbrojnych RP stacjonujących w Bagram. W związku z niebezpieczeństwem ponownego ataku,  skierowano się do bazy NATO. Po przejechaniu kilkunastu kilometrów, na trasie prowadzącej do Bagram kolumna BOR natrafiła na blokadę przejazdu – drogę zatarasował pojazd ciężarowy. Blokada została przygotowana w miejscu lokalnego punktu kontrolnego przez niezidentyfikowanych ludzi ubranych w mundury policyjne. W związku z tym, że posłuszeństwa odmówił uszkodzony wcześniej pojazd, nie mogąc ominąć blokady ani też wycofać się w stronę  tzw. „strefy śmierci”, funkcjonariusze BOR ustawili uszkodzone samochody w optymalnych pozycjach obronnych. Nadano meldunek o kolejnej niebezpiecznej sytuacji. Pomimo widocznych uszkodzeń pojazdów oraz zidentyfikowania się przez grupę ochronną jako personel dyplomatyczny, ludzie ubrani w mundury afgańskiej policji zachowywali się agresywnie i wywierali presję chcąc zmusić funkcjonariuszy BOR do opuszczenia pojazdów. Sytuacja stała się krytyczna w momencie gdy agresorzy zajęli umocnione pozycje taktyczne oraz przygotowali do ataku broń przeciwpancerną. Niebezpieczny pat, trwający około godziny, został zażegnany po przybyciu na miejsce funkcjonariuszy Afgańskich Służb Specjalnych (NDS). Natomiast pojawienie się posiłków w postaci komponentu Sił Zbrojnych RP ostatecznie wyjaśniło sytuację. 

W związku z całkowitym unieruchomieniem pojazdu BOR podjęto decyzję o pozostawieniu go pod nadzorem służb afgańskich i kontynuowaniu realizacji zadania ze wsparciem Wojska Polskiego. Po relokacji sił i sprzętu BOR do pojazdów wojskowych utworzono nową kolumnę. Do bazy NATO grupa ochronna BOR dotarła w godzinach popołudniowych.”

Dowódca ówczesnego zadania, por. R. JAWORSKI, wraz z sześcioma funkcjonariuszami, nadal realizują zadania w Służbie Ochrony Państwa przekazując wiedzę i doświadczenie młodszym funkcjonariuszom.

            Wypełnienie „rutynowego” zadania niewątpliwie mogłoby zakończyć się w sposób tragiczny, gdyby nie doskonałe przygotowanie funkcjonariuszy, wysokiej jakości sprzęt, konsekwentna realizacja wypracowanych podczas szkoleń procedur oraz przysłowiowe „żołnierskie szczęście”.

W związku z powyższymi wydarzeniami Komendant Służby Ochrony Państwa, gen. bryg. SOP Radosław JAWORSKI, w 11. rocznicę kolejnych „urodzin funkcjonariuszy” postanowił uhonorować uczestników tamtego wydarzenia pamiątkową statuetką, a funkcjonariuszy Wydziału Zabezpieczeń Specjalnych pamiątkowym albumem, dziękując wszystkim za ponadprzeciętne zaangażowanie w czasie realizacji trudnych i niebezpiecznych zadań służbowych poza granicami kraju.